بلاگ
استفاده از محصولات بهداشتی در بیماران سرطانی: یک رویکرد علمی
درمانهای ضدسرطان مانند شیمیدرمانی و پرتودرمانی اغلب باعث بروز تغییرات قابل توجه در پوست میشوند: خشکی، التهاب، خارش، حساسیت بیشتر و آسیب به سد حفاظتی طبیعی پوست. این عوارض نهتنها کیفیت زندگی را کاهش میدهند، بلکه ممکن است منجر به توقف یا کاهش اثربخشی درمانها شوند. بنابراین، مراقبت پوستی مناسب در این بیماران از نظر بالینی اهمیت بسیاری دارد.
اصول مراقبت روزانه از پوست
مطالعات پژوهشی و توصیههای حرفهای بر ضرورت ایجاد یک روتین پوستی روزانه تأکید دارند:
- استفاده از پاککنندههای ملایم با pH نزدیک به پوست (~۵)، فاقد عطر، الکل و مواد تحریککننده. شویندههای خشن مثل صابون آنتیباکتریال موجب خشکی بیش از حد پوست میشوند .
- مرطوبکنندههای مناسب: استفاده روزانه از مرطوبکننده، به ویژه پس از استحمام یا در مراحل اولیه درمان، به حفظ سد پوستی کمک کرده و خطر بروز ضایعات را کاهش میدهد .
انتخاب محصولات مناسب
- استفاده از محصولاتی بدون بو، الکل، لانولین، عصارههای گیاهی تحریکگر یا مواد حساسیتزا توصیه میشود. این محصولات نوعا «Dermocosmetic» و برای پوست حساس فرموله میشوند
- در پرتودرمانی، اهمیت دارد که از محصولات ملایم شده استفاده شود؛ به عنوان مثال شویندهها و مرطوبکنندههای بدون عطر و لانولین، همراه با اجتناب از کرمها روی زخم باز
نقش پیشگیرانه مراقبت پوستی
مداخلات پوستی پیشگیرانه در آغاز درمان میتوانند شدت ضایعات پوستی را بهطور چشمگیری کاهش دهند:
- برنامههای پیشگیرانه شامل استفاده منظم از مرطوبکننده و روتین روزانه، منجر به کاهش ۵۰٪ در بروز ضایعات شدید پوست شدهاند .
- یکی از مطالعات نشان داد که استفاده از مرطوبکننده مبتنی بر نیاسینامید کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان را بهبود بخشیده است.
مدیریت تغییرات ناشی از درمان
در جریان و پس از درمان، نیاز به اقدامات خاص زیر هست:
- در شیمیدرمانی، خشکی شدید، ترک، خارش و احتمال عفونت پوست شایع است. توصیه میشود:
- استفاده از مرطوبکنندههای بدون عطر و الکل،
- خودداری از لایهبرداری، رتینوئیدها و محصولات قوی،
- استفاده از ضدآفتاب فیزیکی (حاوی زینک اکسید) به دلیل افزایش حساسیت به نور خورشید
- در پرتودرمانی، رعایت موارد زیر توصیه میشود:
- شستشو با آب ولرم و شامپو/صابون ملایم، خشک کردن با فشار آرام حوله،
- استفاده از مرطوبکننده بیرون از زمان جلسه درمان،
- اجتناب از لمس، تراشیدن یا استفاده از محصولات چسبناک بر روی ناحیه پرتودهی،
- محافظت از نور خورشید و اجتناب از دماهای شدید
محصولات سالوویتو با فرمولاسیونی موثر و ایمن بهترین انتخاب برای استفاده در افراد مبتلا به سرطان یا افراد بهبودیافته هستند. این محصولات فاقد مواد شیمیایی مضر مانند پارابن، فتالات، فرمالدئید، سولفات، فلزات سنگین، الکل آزاد و غیره هستند.
برای خرید محصولات ایمن و موثر سالوویتو به لینک «فروشگاه» مراجعه کنید.
نتیجهگیری
یک روتین مراقبت پوستی علمی در بیماران سرطانی شامل موارد زیر است:
- انتخاب محصولات ملایم، بدون عطر و با قابلیت حفظ رطوبت.
- اجرای روتین پیشگیرانه از آغاز درمان برای کاهش شدت ضایعات پوستی.
- توجه ویژه به شرایط درمان (شیمیدرمانی یا پرتودرمانی) و جلوگیری از محصولاتی که ممکن است واکنش نامناسب ایجاد کنند.
- این مراقبتها نهتنها راحتی بیمار را افزایش میدهند، بلکه به ادامه درمان بدون وقفه کمک میکنند و کیفیت زندگی را حفظ میکنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله «محصولات بهداشتی در بیماران سرطانی» در ویکی پدیا مراجعه کنید.
سوالات پرتکرار
چرا بیماران سرطانی باید مراقبت پوستی ویژهای داشته باشند؟
درمانهایی مثل شیمیدرمانی و پرتودرمانی با آسیب به سلولهای پوست، کاهش عملکرد سد حفاظتی پوست، خشکی، خارش، حساسیت به نور و التهاب همراه هستند. این اختلالات میتوانند کیفیت زندگی را کاهش دهند و در مواردی باعث قطع یا کاهش اثربخشی درمان شوند. بنابراین مراقبت پوستی مناسب بخشی از مراقبت جانبی ضروری است.
چه نوع شویندههایی برای پوست بیماران سرطانی مناسب هستند؟
توصیه میشود که از شویندههای بسیار ملایم استفاده شود که pH ≈5 داشته باشند، فاقد عطر، الکل، لانولین یا ترکیبات محرک باشند. شویندههای قوی و صابونهای آنتیباکتریال ممکن است خشکی بیش از حد ایجاد کنند و پوست آسیب دیده را بیشتر تحریک کنند.
مرطوبکننده در این بیماران چه نقشی دارد؟
مرطوبکنندهها با حفظ رطوبت پوست، کمک به بازسازی سد حفاظتی آن میکنند. تحقیقات نشان دادهاند که استفاده منظم از مرطوبکننده در شروع درمان میتواند شدت ضایعات پوستی را بهطور چشمگیری کاهش دهد. علاوه بر این، پس از استحمام یا در نواحی خشکشده باید مرطوبکننده استفاده شود تا ترمیم سریعتر انجام شود.
آیا بیماران سرطانی باید از ضدآفتاب استفاده کنند؟
بله، بسیار مهم است. بهویژه بیمارانی که تحت پرتودرمانی یا داروهایی با افزایش حساسیت به نور قرار دارند، باید از ضدآفتاب فیزیکی (مثلاً حاوی زینکاکسید) بهره ببرند و از قرارگیری طولانیمدت در نور خورشید جلوگیری کنند. همچنین لباس محافظ، کلاه و سایهآفتاب نیز توصیه میشوند.
در صورت مشاهده زخم، التهاب یا حساسیت شدید پوستی چه باید کرد؟
اگر پوست دچار قرمزی، تورم، تاول، ترشح یا درد شدید شود، باید سریعاً به متخصص پوست یا پزشک معالج مراجعه شود. چراکه ممکن است عفونت یا مسئله جدیتری رخ داده باشد. در این مواقع، ادامه استفاده از برخی محصولات ممکن است مضر باشد و نیاز به تجویز دارویی یا تغییر درمان پوستی وجود دارد.
References
Del Rosso, J. Q., & Baumann, L. (2020). The Role of Dermocosmetics in the Management of Cancer-Related Skin Toxicities. Skin Therapy Letter, 25(6), 1–6
Memorial Sloan Kettering Cancer Center. (n.d.). How to Care for Your Skin During Radiation Therapy. Retrieved from MSKCC website
Self. (2017, November 10). 12 Skin-Care Products to Use During Chemotherapy. Retrieved from Self Magazine website